Akreditif Değişikliklerinde Amir Banka’nın Rolü ve UCP 600 Kuralları

20.04.2024

Amir'in Akreditif Değişiklik Talebi ve Amir Banka’nın Yetkisi

Amir Banka, bir akreditifin açılışı, vesaiklerin incelenmesi ve ödemlerin gerçekleştirilmesi süreçlerinde olduğu şekilde, akreditife yapılacak değişikliklerin yönetiminde de kritik bir role sahiptir.

Değişiklik (amendment) isteği Amir'den de gelebilir, Lehtar'dan da gelebilir ancak akreditife değişiklik talimatı yalnızca Amir (ithalatçı) tarafından verilebilir. Amir Banka; Lehtar, İhbar Bankası ve/veya Teyit Bankası'ndan gelen taleplere istinaden akreditif şartlarında değişiklik yapamaz.

Diğer taraftan, Amir'in değişiklik talimatının yerine getirilmesi için Amir Banka’nın da bu değişikliği yapmayı kabul etmesi gerekir.

UCP 600 – Madde 10(a)'da bu husus aşağıdaki şekilde ele alınmıştır:

"Bir akreditif, Amir Banka’nın, varsa Teyit Bankası’nın ve Lehtarın onayı olmadan değiştirilemez veya iptal edilemez."

Yani UCP 600'ün yukarıdaki maddesine göre Amir Banka, akreditif açılışından sonra Amir'in vereceği değişiklik talimatlarını yerine getirmek zorunda değildir. Örneğin aşağıdaki durumlarda Amir Banka değişiklik talebini reddedebilir:

Değişiklik, bankanın iç politikalarına uygun olmayabilir
Değişikliğin içeriği yerel mevzuata aykırı olabilir
Talep Amir Banka'nın uyum kuralları açısından sakıncalı bulunabilir (örneğin, akreditif kapsamında yüklenecek malın yasaklı olması, yükleme/boşaltma limanlarının yasaklı olması, belgeleri düzenleyenlerin tarafların yasaklı olması, malın orijinin yasaklı bir ülke olması gibi hususlar)

Akreditif Değişikliklerinde Amir Banka Tarafından Risk Değerlendirmesi

Yukarıda bahsedilen kriterlerin yanında Amir Banka, Amir'in değişiklik taleplerini değerlendirirken, değişikliğin risk artırıcı veya azaltıcı unsurlar içerip içermediğini dikkate alır:

Risk Artırıcı Değişiklik Talepleri:

Akreditif vadesinin veya ödeme vadesinin uzatılması.
Akreditif tutarının veya tolerans oranının artırılması.
Bankanın ilave risk almasını gerektiren diğer unsurlar.

Orijinal akreditif şartlarına göre yukarıda örnekleri verildiği şekilde riski Amir Banka açısından artıran değişiklik talebi geldiğinde, Amir Banka kredi riskini ve mevcut teminatları kontrol ederek değişikliği yapıp yapmayacağına karar verir. Limit ve teminat koşulları uygun ise genellikle değişiklik talebi yerine getirilir eğer değilse Amir'den ek teminat talep edilebilir veya değişiklik talebi Amir Banka tarafından reddedilir.

Risk Azaltıcı veya Risk Unsuru İçermeyen Değişiklik Talepleri:

Talep edilen belgelerin sayısının artırılması.
Belirli belgelerin silinmesi veya eklenmesi.
En son yükleme tarihinin veya ibraz süresinin değiştirilmesi.
Akreditif tutarının veya tolerans oranının azaltılması.
Ödeme vadesinin kısaltılması

Bu tür değişiklikler, genellikle Amir Banka tarafından sorunsuz bir şekilde kabul edilir.

Amir Banka’nın Sorumluluğu

Amir Banka, müşterisinin talimatıyla bir değişiklik yaptığı andan itibaren, bu değişiklikten geri dönülemez şekilde sorumlu olur.

UCP 600 – Madde 10(b)'de bu durum aşağıdaki şekilde belirtilmiştir:

"Bir amir banka değişikliği gönderdiği an itibariyle o değişiklikle dönülemez biçimde bağlıdır."

Bu nedenle, Amir Banka’nın değişiklik taleplerini değerlendirirken dikkatli olması ve değişikliğin bankanın politikalarına, mevzuata ve risk yönetimi kriterlerine uygunluğunu kontrol etmesi gereklidir.

Değişikliklerin Geçerliliği ve Kabul Süreci

Yukarıda da bahsedildiği şekilde; orijinal akreditif metni amir bankanın geri dönülemez bir taahhüdünü içerir ve Lehtarın ve Teyit Bankası’nın açık rızası olmaksızın orijinal akreditif şartları değiştirilemez.

Diğer taraftan akreditif değişikliği, lehtarın belirli bir süre içinde kabul veya ret bildiriminde bulunmaması durumunda otomatik olarak kabul veya reddedileceğini ima eden herhangi bir koşul içermemelidir. Bu durum UCP 600’ün 10 (f) maddesinde aşağıdaki şekilde ifade edilmiştir:

''Bir değişiklikte yer alan ve belirli bir süre içinde lehtarca reddedilmediği takdirde o değişikliğin yürürlüğe gireceğine ilişkin bir şart dikkate alınmayacaktır.''

Değişikliğin lehtar tarafından kabulüne veya reddine ilişkin hususlar UCP 600’ün 10(c) maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

''Asıl akreditifin (veya evvelce kabul edilmiş değişiklikleri içeren bir akreditifin) şartları, bir değişikliği ihbar eden bankaya lehtarın bu değişikliği kabul ettiğini bildirmesine kadar lehtar için yürürlükte kalacaktır. Lehtarın bir değişikliği kabul veya reddettiğine ilişkin bildiri vermesi gerekir. Lehtar böyle bir bildiri vermediği takdirde akreditife ve henüz kabul edilmemiş herhangi bir değişikliğe uygun bir ibraz lehtarın o değişikliği kabul etmiş olduğuna ilişkin bildiri sayılacaktır. Akreditif o an itibariyle değiştirilmiş olacaktır.''