2025 Küresel Ticaret Görünümü: Belirsizlikler ve Beklentiler
2024 yılı boyunca, 2023'ün ikinci yarısında başlayan küresel ticaret eğilimleri devam etmiştir. Son dört çeyrekte, gelişmekte olan ülkelerdeki ticaret büyümesi, genellikle gelişmiş ülkelerin ticaret büyümesini geride bırakmıştır. Özellikle Güney-Güney ticareti, 2024 yılında ortalamanın üzerinde bir performans sergilemiştir. Bu büyümeye, Doğu ve Güney Asya ekonomileri önemli ölçüde katkı sağlamıştır.
2024'ün dördüncü çeyreğinde, küresel ticaret büyümesi mallar açısından yavaşlarken, hizmet ticareti güçlü ivmesini korumuştur. 2025'in ilk çeyreğine ait ön veriler, hem mal hem de hizmet ticaretinde büyümenin devam ettiğini göstermektedir. Ancak bu büyümenin bir kısmı, Amerika Birleşik Devletleri'nde beklenen tarife artışları öncesinde yapılan sevkiyatların öne çekilmesinden kaynaklanıyor olabilir.
2025 Yılına Yönelik Beklentiler
2025 yılı, uluslararası ticaret dinamiklerinde önemli değişimlerin yaşanabileceği bir yıl olarak öngörülmektedir. Küresel ekonomik faaliyetlerin mütevazı bir ivme ile devam etmesi beklenirken, uluslararası ticaretin görünümü belirsizliklerle doludur ve bir yavaşlama riski taşımaktadır.
Özellikle şu faktörler, 2025 yılı için küresel ticaret görünümünü şekillendirebilir:
Ticaret Politikalarındaki Değişimler
Koruyucu ticaret politikalarının artması ve ticaret önlemlerinin ticaret dışı politika hedefleriyle ilişkilendirilmesi dikkat çekmektedir. Bu durum, belirli ülkelere yönelik geniş kapsamlı tarifelerin yanı sıra çelik ve alüminyum gibi ürünleri hedef alan spesifik tarifelerde kendini göstermektedir. Bu tür tarifelerin, küresel ve bölgesel değer zincirleri üzerinde önemli etkileri olması beklenmektedir. Şirketler ve ülkeler, bu yeni ticaret engellerine uyum sağlamak için üretim ve tedarik modellerini değiştirebilir.
Büyük Ekonomiler Arasındaki Ticaret Gerilimleri
Tek taraflı ve kısıtlayıcı ticaret politikaları, genellikle ticaret ortaklarının misilleme yapmasına yol açmaktadır. Bu durum, yalnızca hedeflenen sektörleri ve ülkeleri değil, aynı zamanda üçüncü ülkeleri de içeren tüm değer zincirlerini etkileyebilir.
Artan Sübvansiyonlar ve İçe Dönük Sanayi Politikaları
Ulusal öncelikler ve iklim taahhütleri, sanayi ve ticaret politikalarında değişikliklere yol açmaktadır. Sürdürülebilir ve çevre dostu ürünlerin üretimini desteklemek için alınan ticaret kısıtlayıcı önlemler, özellikle stratejik sektörler ve kritik minerallerde uluslararası ticaretin büyümesini olumsuz etkileyebilir.
Ekonomik Faaliyetlerdeki Zayıflama Eğilimi
2025'in ilk aylarında, konteyner taşımacılığına olan talepte belirgin bir düşüş gözlemlenmiştir. Şanghay Konteyner Taşımacılığı Endeksi'ndeki (SCFI) düşüş, ara mallar ve işlenmiş ürünlere olan küresel talebin azaldığını göstermektedir. Ayrıca, kömür, demir cevheri ve tahıl gibi dökme yüklerin nakliye oranlarını izleyen Baltık Kuru Yük Endeksi (BDI), 2024'e kıyasla düşük seviyelerde kalmıştır. Bu durum, zayıf sanayi üretimi ve kilit sektörlerde daha yavaş büyüme ile ilişkilendirilmektedir.
Küresel Ticaretin Destekleyici Faktörleri
2025 yılı için küresel ticaret görünümüne belirsizlik hakim olsa da bazı olumlu gelişmeler de beklenmektedir:
- Küresel Enflasyondaki Düşüş: Küresel enflasyonun düşmesi, ticaret maliyetlerini azaltarak ticareti destekleyebilir.
- Çin'in Ekonomik Teşvikleri: Çin'in 2025 yılı için belirlediği %5 büyüme hedefi ve bu doğrultuda uygulayacağı ekonomik teşvikler, küresel ticarete olumlu katkı sağlayabilir.
Bununla birlikte, politika bozulmaları ticaret ve finansal istikrarı etkileyebilir. Bu durum, dengeli politika kararlarının ve güçlü çok taraflı iş birliğinin önemini bir kez daha vurgulamaktadır.
Kaynak: Global trade Update - March 2025 - UNCTAD