Büyük Ekonomilerin Ticaret Eğilimleri
Kaynak: Ulusal istatistiklere dayalı UNCTAD hesaplamaları.
Not: Çeyreklik büyüme oranları bir önceki çeyreğe göredir. Yıllık büyüme dört çeyreğin ticaret ağırlıklı ortalaması kullanılarak hesaplanmıştır. Veriler mevsimsellikten arındırılmıştır. Verilere Avrupa Birliği içi ticaret dahil değildir. *Tahminleri göstermektedir.
Bölgesel Ticaret Eğilimleri
2025'in ilk çeyreğinde mal ticaretindeki büyüme, büyük ölçüde gelişmiş ekonomilerden kaynaklandı. Gelişmiş ülkelerin ithalatı yaklaşık %4 oranında artarken, gelişmekte olan ülkelerin ithalatı bir önceki çeyreğe göre azaldı. Bu durum, gelişmekte olan ülkelerin ihracat artışının gelişmiş ekonomilerdeki ihracat artışını geride bıraktığı önceki 12 aylık trendle çelişmektedir. Güney-Güney ticaretindeki büyüme de 2025'in ilk çeyreğinde ortalamanın altında kalmış olsa da, 12 aylık dönemde güçlü bir performans sergiledi. Ancak Doğu Asya ekonomileri hariç tutulduğunda, Güney-Güney ticareti 2025'in ilk çeyreğinde daralma gösterdi ve yıllık bazda zayıfladı.
Bölgesel olarak, mal ticaretindeki büyüme Avrupa ve Kuzey Amerika'da daha güçlü olurken, Pasifik ve Orta Asya bölgelerinde daralma yaşandı. Afrika'da ihracat büyümesi güçlü bir performans sergilerken, Kuzey Amerika ve Afrika'daki artışın önemli bir kısmı bölge içi ticaretten kaynaklandı. Avrupa'daki büyüme ise büyük ölçüde bölge dışı ticaretten kaynaklandı. 12 aylık bazda ticaret, Pasifik hariç tüm bölgelerde genişleme kaydetti.
Küresel Ticaret Dengesizlikleri
Mal ticaretindeki küresel dengesizlikler, son çeyreklerde genişlemeye devam etti. 2025 yılının ilk çeyreğinde bu durum, büyük ölçüde ABD'deki artan ticaret açığından kaynaklandı. Hindistan, Japonya ve Birleşik Krallık gibi diğer büyük açık veren ekonomiler, 2025'in ilk çeyreğinde ticaret açıklarını daraltırken, Çin büyük ve genişleyen bir ticaret fazlası kaydetti. Avrupa Birliği de son çeyrekte ticaret fazlasında artış gösterdi.
Büyük ekonomiler arasındaki mal ticaretinde ikili dengesizlikler yüksek seviyelerde kalmaya devam etti ve çoğu durumda son çeyrekte genişledi. En büyük dengesizlikler, ABD ile Çin, ABD ile Avrupa Birliği ve Avrupa Birliği ile Çin arasında görülmekte olup, bu dengesizlikler 2025'in ilk çeyreğinde artış gösterdi. ABD ayrıca Meksika ve Vietnam ile de önemli ticaret açıkları verdi. Öte yandan, Çin'in başlıca ticaret açıkları Avustralya ve Tayvan ile oldu.
Küresel Ticaret Dinamikleri ve Ticaret Bağımlılığı
Friendshoring (dost ülkelerle ticaret) eğilimleri, 2021 ortalamalarının üzerinde kalmaya devam ederken, son çeyreklerde ticaretin çeşitlendirilmesinde kademeli bir artış gözlemlendi. Bu değişim, büyük ölçüde Çin ve ABD arasındaki karşılıklı bağımlılığın azalması ve tedarik zincirlerini çeşitlendirme çabalarından kaynaklanmaktadır. Özellikle, son çeyreklerde yakınsahiplik (nearshoring) azalmış ve bu durum, coğrafi olarak uzak ülkeler arasındaki ticaretin yeniden genişlediğine işaret etmiştir.
Jeoekonomik faktörler, temel ikili ticaret modellerinin şekillenmesinde önemli bir rol oynamaya devam etmektedir. Bu dinamikler, büyük ekonomiler arasındaki ticaret ve bu ekonomilerin diğer ortaklarıyla olan ilişkileri üzerinde etkili olmuştur. Ancak bu değişimlerin bazıları dengeleniyor olabilir. Örneğin, geçtiğimiz 12 ay içerisinde Çin ve ABD arasındaki ticari karşılıklı bağımlılık sadece marjinal bir şekilde değişirken, bazı ticaret ortakları arasında daha önemli değişiklikler meydana gelmiştir.