2025’te Küresel Ticaret Büyümesi: Rakamlar Ne Diyor?
Küresel ticaret büyümesi 2025 yılı üçüncü çeyreğinde (Q3) yavaşlamış olsa da, çeyrekten çeyreğe yaklaşık yüzde 2,5 seviyesinde pozitif kalmıştır. Bu artışa hem mal hem de hizmet ticareti katkıda bulunmuştur: mal ticareti ikinci çeyreğe (Q2) kıyasla yaklaşık yüzde 2 artarken, hizmetler yüzde 4 genişlemiştir. UNCTAD’ın anlık öngörüsü (nowcast), yılın son çeyreğinde de bu olumlu eğilimin devam edeceğine işaret etmektedir. Mal ticaretinin yüzde 0,5, hizmet ticaretinin ise yüzde 2 büyümesi beklenmektedir. Bu projeksiyonların gerçekleşmesi hâlinde, 2025 yılında küresel ticaret hacmi 35 trilyon doların üzerine çıkarak 2024 yılına kıyasla yaklaşık 2,2 trilyon dolar, yani yaklaşık yüzde 7 artış göstermiş olacaktır.
Bu toplam artışın bileşimi şöyle öngörülmektedir:
- Malların katkısı yaklaşık 1,5 trilyon dolar (2024’e kıyasla yaklaşık yüzde 6 büyüme),
- Hizmetlerin katkısı ise yaklaşık 750 milyar dolar (2024’e kıyasla yaklaşık yüzde 9 büyüme) olacaktır.
Enflasyonist eğilimlerin görüldüğü iki dönemin ardından, ticarete konu malların fiyatlarının 2025 yılı dördüncü çeyreğinde (Q4) gerilemesi beklenmektedir. Bu durum, 2025’in ikinci ve üçüncü çeyreklerindeki ticaret değeri artışının kısmen daha yüksek fiyatlardan kaynaklandığını, buna karşın dördüncü çeyrekteki artışın daha çok ticaret hacimlerindeki yükselişle destekleneceğini göstermektedir.
Küresel Ticaret Görünümü: 2025’te Güçlü Ticaret, 2026 İçin Artan Baskılar
Ticaret büyümesi, gelişmekte olan ekonomiler, güçlü Güney–Güney ticareti ve Afrika ile Doğu Asya’daki sağlam performansın desteğiyle 2025 yılı üçüncü çeyreğinde de pozitif kalmıştır. UNCTAD’ın 2025 yılı dördüncü çeyreğine ilişkin anlık öngörüsü, büyümenin devam edeceğine işaret etmektedir. 2025 yılında uluslararası ticaretin, reel olarak, küresel ekonomiden daha hızlı büyümesi ve sınır ötesi ticaretteki ivmenin yeniden canlandığını yansıtması beklenmektedir.
2026 yılında ise küresel ekonomik büyümedeki yavaşlama, jeopolitik parçalanma, süregelen politika belirsizliği ve artan kırılganlıkların ticaret faaliyetlerini baskılamasıyla birlikte küresel ticaret büyümesinin daha sınırlı kalması öngörülmektedir. Buna ek olarak, yükselen ticaret maliyetleri ihtiyatlı bir görünümü güçlendirmektedir. Dijital teknolojiler ve çevresel sektörler gibi bazı tüketim odaklı pazar ve sektörlerde ithalat talebi belirli ölçüde destek sağlayabilse de, bu etkenlerin zayıflayan ekonomik ivmeyi ve artan ticaret sürtünmelerini tam olarak telafi etmesi beklenmemektedir.
Daha olumlu bir açıdan bakıldığında, birçok gelişmekte olan bölgede ticarete yönelik genel hissiyat destekleyici olmaya devam etmekte, artan açıklık ve sınır ötesi ticarete yönelik yatırım taahhütlerini ayakta tutmaktadır. Bu durum, bölge içi ve Güney–Güney ticaretinin daha da genişlemesiyle sonuçlanabilir. Tüm faktörler birlikte değerlendirildiğinde, önümüzdeki birkaç çeyreğe ilişkin beklentiler, küresel ticaret büyümesinde süregelen bir yavaşlamaya işaret ederken, ticaret performansının ülkeler ve sektörler arasında muhtemelen dalgalı ve dengesiz seyredeceğini göstermektedir.
Küresel Ticaret Görünümünü Olumlu Etkileyen Faktörler
Güney–Güney Ticaretinin Büyümesi
Gelişmekte olan ekonomiler arasındaki ticaretin genişlemeye devam etmesi; çeşitlenmeyi, dayanıklılığı ve bölge içi ile bölgeler arası ticaret ağlarının geliştirilmesine yönelik fırsatları güçlendirmesi beklenmektedir.
Gelişmekte Olan Ekonomilerden Gelen Artan Talep
Gelişmekte olan ekonomilerde ithalatlara yönelik daha güçlü tüketici talebinin, mal ve hizmet ithalatını desteklemesi ve küresel ticaret akımlarını sürdürülebilir kılması potansiyeli bulunmaktadır.
Dijital, Yapay Zekâ ve Çevre Odaklı Sektörler
Teknoloji, dijital ve çevresel sanayilerdeki hızlı büyüme, yüksek katma değerli, bilgi yoğun mal ve hizmet ticaretinde belirli artışlar sağlayabilir.
Faiz Oranlarındaki Gevşeme ve Düşen Borçlanma Maliyetleri
Merkez bankalarının 2026 yılında faiz oranlarını kademeli olarak düşürmeleri beklenmekte, bu durumun ekonomik büyümeyi ve küresel ticareti desteklemesi öngörülmektedir.
Ticaret Görünümünü Olumsuz Etkileyen Faktörler
Jeopolitik Gerilimler ve Çatışmalar
Devam eden istikrarsızlık ve süregelen çatışmalar, ikili ve bölgesel ticaret kalıplarını bozmaya devam ederek küresel ticaret için belirsizliği artırmaktadır.
Artan Ticaret Maliyetleri
Gümrük vergileri, karmaşık düzenlemeler, küresel değer zincirlerinin yeniden yapılandırılması ve lojistik darboğazlar, sınır ötesi ticaretin maliyetini, karmaşıklığını ve öngörülemezliğini artırmaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Politikasındaki Kalıcı Belirsizlik
Amerika Birleşik Devletleri ile kilit ortakları arasındaki müzakerelerin sürmesi muhtemeldir; bu durum da iş dünyasının güvenini ve yatırım kararlarını etkileyebilecek politika değişikliklerine alan bırakmaktadır.
Aşırı Kapasite Nedeniyle Kısıtlayıcı Politikaların Artma Riski
Sanayi politikalarındaki artışın, zayıflayan küresel talep ile birleşmesi, arz fazlasına yol açabilir ve özellikle bazı stratejik sektörlerde savunmacı ticaret önlemlerini teşvik edebilir.
Özellikle Gelişmekte Olan Ülkelerde Artan Borç Baskıları
Yüksek kamu ve özel sektör borç düzeyleri, mali destek kapasitesini kısıtlamakta, yatırımları azaltmakta ve ithalat talebini zayıflatarak ticaret büyümesini sınırlamaktadır.
Kaynak: Global Trade Update - December 2025