Ticaret Dinamikleri ve Geleceğe Yönelik Perspektifler

Mal ticareti hacimleri – sabit fiyatlarla ihracat ve ithalatın ortalaması şeklinde tanımlanan gösterge – 2025 yılının ilk yarısında, 2024'ün aynı dönemine göre ortalama %4 daha yüksek gerçekleşmiş, aylık artışlar Mart ve Nisan 2025'te zirve yapmıştır. Bu sıçrama, esas olarak, Amerika Birleşik Devletleri'nde tarife öncesi alımların öne çekilmesine bağlı olarak ithalatlarda yaşanan geçici ve önemli artışı yansıtmaktadır.

Bu ani artışın katkısı hariç tutulduğunda, dünya ticaretinin %2,5 ila 3 oranında büyüdüğü, yani küresel ekonomik faaliyetlerin büyüme hızıyla aşağı yukarı aynı çizgide seyrettiği görülmektedir.

Geçici nitelikteki bu artış, dünyanın en büyük bölgesel imalat üssü olan Doğu, Güney ve Güneydoğu Asya'dan yapılan ihracattaki güçlü dinamizmin başlıca itici gücü olmuştur. Çin, Hindistan, Endonezya, Japonya, Malezya, Pakistan, Filipinler, Kore Cumhuriyeti, Singapur, Tayland, Hong Kong (Çin) ve Çin'in Tayvan Eyaleti'nin toplam ihracat akımları, 2025'in ilk yarısında reel olarak yıllık bazda neredeyse %10 genişlemiştir.

Dünyanın diğer bölgelerinde – Latin Amerika hariç – reel ihracat dinamikleri nispeten zayıf kalmıştır. İngiltere'de ihracat %2 daralmıştır.

Dünyanın en büyük ticaret bloğu olan EUR bölgesinde ihracat büyümesi yatay seyretmiştir. Buna karşılık, Amerika Birleşik Devletleri'nin ve diğer gelişmiş ekonomiler grubunun ihracatı yaklaşık %2 artmıştır.

Latin Amerika'dan yapılan ihracat ise, kısmen düşük baz etkisi nedeniyle, %8 büyüme kaydetmiştir. Ancak daha yakından bakıldığında, aylık ihracat seviyeleri açısından, bu bölgenin 2025'in ilk altı ayında, 2024 Aralık ayındaki tüm zamanların en yüksek düzeyini hiç aşamadığı görülmektedir. Bu durum, dışa dönük ekonomik faaliyetlerin, manşet göstergenin ima ettiğinden daha zayıf olduğunu ortaya koymaktadır.

İthalat tarafına bakıldığında, veriler birçok ekonomideki makroekonomik koşulları yansıtmıştır. Küresel ticaretin yaklaşık %40'ını birlikte gerçekleştiren Çin ve avro bölgesinde ithalat zayıf kalmış, süregelen bir durgunluk örüntüsünü sürdürmüştür. Daha spesifik olarak, 2025'in ilk yarısında Çin'in aylık ithalat seviyeleri, 2021 ortalamasının %1 ila %7 altında dalgalanmıştır. Benzer şekilde, avro bölgesi ithalatı da bu referans noktasının sürekli olarak %4 ila %5 altında kalmıştır.

Bu iki büyük ekonomik merkezin iç dinamiklerindeki eksiklik, ağırlıklı olarak bu sonucun sorumlusudur. Diğer bölgelerde ise, yalnızca birkaç bölgede ithalatta kalıcı yukarı yönlü eğilimler gözlenmiştir. Bu tür örüntülerin ortaya çıktığı yerlerde dahi, söz konusu artışlar çoğu kez güçlü iç temellerden ziyade düşük baz etkileriyle açıklanabilmektedir.

Mal ticaretinin nominal gelirleri dikkate alındığında – ticaret ivmesini daha zamanlı ve kapsamlı yansıtan bir gösterge – küresel düzeyde dolar bazlı ihracat, 2025 yılının ilk yarısında %2, yani 230 milyar dolar artarak neredeyse 12 trilyon dolara ulaşmıştır.

Gelişmekte olan Asya ekonomilerindeki hızla artan ihracat gelirleri bu genişlemeyi desteklemiştir. Örneğin Tayvan, yapay zeka ürünlerine yönelik güçlü talep sayesinde yıllık bazda %25 ihracat artışı kaydetmiştir. Filipinler ve Viet Nam'dan yapılan ihracat da yaklaşık %15 genişlemiştir.