Uluslararası Ticarette Ödeme Yöntemleri ve Risk Yönetimi
Ödeme Yönteminin Belirlenmesinde Etkili Faktörler
- Taraflar arasındaki güven
- Tarafların finansman ihtiyaçları
- Tarafların pazarlık güçleri
- Ülke riskleri
- Ticarete konu mala olan uluslararası talep
- Satıcıların yeni pazar arayışları ve bu bağlamda risk alma zorunlulukları
- Peşin ödeme indirimleri
Dış Ticaretin Temel Aktörleri
Dış ticaret işlemlerinde birçok şahıs, kurum ve kuruluş rol almakla birlikte, dış ticaret ilişkisinin temelini oluşturan 4 taraf vardır.
- İhracatçılar
- İthalatçılar
- Gümrükler
- Bankalar
- Nakliyeciler
- Sigortacılar
- Gümrük Müşavirleri
- Gözetim Şirketleri
- Ticaret Odaları
vb. kişi ve kurumlar önemli rol oynarlar.
Anlaşmaya varılan ödeme yönteminin özelliklerine göre; tarafların aldıkları riskler, sorumluluklar ve görevler değişkenlik gösterir. Bu nedenle ödeme yöntemi belirlenirken; ödeme yönteminin özellikleri ve taşıdığı risklerin çok iyi bilinmesi gerekir.
Dış Ticarette Kullanılan Ödeme Şekilleri
Uluslararası ticarette kullanılan geleneksel ödeme şekilleri aşağıdaki şekildedir:
- Peşin Ödeme (Advance Payment)
- Mal Mukabili Ödeme (Open Account)
- Vesaik Mukabili Ödeme (Documentary Collections)
- Kabul Kredili Vesaik Mukabili Ödeme (Documents Against Acceptance)
- Akreditif (Letter of Credit – Documentary Credit)
Her bir ödeme şeklinin özellikleri ve beraberinde taşıdığı riskler ve sunduğu avantajlar; ihracatçı ve ithalatçı açısından bakıldığında farklılık gösterir. Bir ödeme şekli sadece ihracatçının menfaatlerini en üst düzeyde korurken, başka bir ödeme şekli sadece ithalatçının riskini en düşük seviyede tutar.
Diğer taraftan bir sevkiyat mal için birden fazla farklı ödeme şekli bir arada kullanılabilir. Örneğin Uzak Doğu'dan Türkiye'ye gerçekleştirilecek 100.000 USD'lık bir sevkiyatın %30'luk kısmı Peşin Ödeme şekli ile %70'lik kısmı ise Akreditif ödeme şekli ile ödenebilir. Herbi sevkiyat için sadece bir ödeme şekli kullanılabileceğine ilişkin bir kural yoktur.
Bankaların Rolü
Ödeme yöntemine bağlı olarak, bankaların üstlendiği roller değişiklik gösterir. Bazı durumlarda bankalar yalnızca aracılık hizmeti sunar. Ancak, bazı ödeme yöntemlerinde banka, müşterisi adına ödeme taahhüdünde bulunarak risk alabilir. Bu nedenle, ödeme yönteminin seçimi sırasında bankaların rolü ve sorumlulukları da dikkatle değerlendirilmelidir.
Sonuç olarak uluslararası ticarette ödeme yönteminin seçimi, tarafların risklerini ve sorumluluklarını doğrudan etkiler. Bu nedenle, ödeme yönteminin özellikleri ve taşıdığı riskler dikkatlice değerlendirilmelidir. Bankaların rolü, ödeme yönteminin güvenliğini artırmak ve taraflar arasındaki ticareti kolaylaştırmak açısından kritik öneme sahiptir. Doğru ödeme yöntemi seçimi, taraflar arasındaki ticari ilişkinin güvenilirliğini artırır ve uluslararası ticaretin sorunsuz bir şekilde gerçekleşmesini sağlar.
Ödeme yöntemleriyle ilgili daha ayrıntılı bilgiye ulaşmak için aşağıdaki bağlantılara tıklayabilirsiniz.