İklim Değişikliğinin Uluslararası Limanlara Etkileri

Uluslararası limanlar, küresel ticaretin devamlılığı ve ekonomik kalkınma için kritik bir öneme sahiptir. Dış ticarete konu olan malların %80’inden fazlasının denizyolu ile taşındığı göz önüne alındığında, limanlar küresel tedarik zincirlerinin kilit noktalarıdır. Bununla birlikte, limanlar yalnızca ticaretin değil, aynı zamanda balıkçılık, deniz kaynaklı enerji üretimi ve kıyı bölgelerindeki ekonomik faaliyetlerin de ayrılmaz bir parçasıdır. Ancak, iklim değişikliği ve deniz seviyesindeki yükselme, bu hayati altyapılar için giderek artan bir tehdit oluşturmaktadır.

Limanlar, genellikle açık kıyılar, nehir ağızları ve deltalar gibi doğal tehlikelere açık bölgelerde konumlanmıştır. Bu durum, limanları deniz seviyesindeki yükselme (SLR), fırtına dalgalanmaları, aşırı yağışlar ve sel baskınları gibi iklimsel olaylara karşı savunmasız bırakmaktadır. Özellikle deniz seviyesindeki yükselme ve buna bağlı aşırı deniz seviyeleri (ESL’ler), limanlar için en büyük tehditlerden biri olarak öne çıkmaktadır.

Küresel ısınma, deniz seviyesindeki yükselmenin başlıca nedenidir ve bu yükselme tahminleri sürekli olarak yukarı yönlü revize edilmektedir. 2100 yılına kadar, küresel deniz seviyesinin 1995-2014 dönemi ortalamasından 44-76 cm daha yüksek olması beklenmektedir. Bu durum, kıyı taşkınlarına maruz kalan varlıkların toplam değerinin küresel GSYİH’nın %12-20’sine ulaşabileceğini göstermektedir. Özellikle gelişmekte olan kıyı devletleri, bu değişimden orantısız bir şekilde etkilenebilir.

İklim değişikliği, liman altyapısında büyük hasarlara, operasyonel aksamalara ve tedarik zincirlerinde gecikmelere neden olmaktadır. Örneğin:

• 2017 yılında, hava koşullarına bağlı afetlerden kaynaklanan toplam kayıplar yaklaşık 320 milyar USD olarak tahmin edilmiştir.
• 2019’da Dorian Kasırgası, Bahamalar’da 3,4 milyar USD zarara yol açmış ve ulaşım altyapısını ciddi şekilde etkilemiştir.
• 2012’de Sandy Kasırgası, New York ve New Jersey limanlarında bir haftalık kesintiye neden olmuş ve toplamda 60 milyar USD’dan fazla zarara yol açmıştır.

Bu tür olaylar, limanların yalnızca yerel ekonomiler için değil, küresel tedarik zincirleri için de ne kadar kritik olduğunu ortaya koymaktadır. Limanlarda yaşanan aksaklıklar, ticaretin durmasına ve küresel ölçekte ekonomik kayıplara neden olabilir.

Küresel sıcaklık artışının 2030’larda 1.5°C’ye, 2050’lerde ise 2°C’ye ulaşması beklenmektedir. Bu eşik, iklim değişikliği risklerinin kabul edilemez derecede yüksek olduğu bir sınır olarak kabul edilmektedir. Ancak, mevcut emisyon seviyeleriyle dünya, bu yüzyılda 3°C’yi aşan bir sıcaklık artışına doğru ilerlemektedir. Bu durum, Paris Anlaşması’nın küresel ısınmayı 2°C’nin altında tutma hedefinin çok ötesindedir.

Deniz seviyesindeki yükselme, özellikle tropik siklonlar ve fırtına dalgalanmalarından etkilenen bölgelerde, liman altyapısında doğrudan hasarlara ve büyük ekonomik kayıplara yol açabilir. Bu nedenle, etkili önlemler alınmaması durumunda, limanların geleceği ciddi bir risk altındadır.

Limanların iklim değişikliğine karşı dayanıklılığını artırmak ve deniz seviyesindeki yükselmenin etkilerini azaltmak için acil eylem planlarına ihtiyaç vardır. Bu kapsamda önerilen bazı çözümler şunlardır:

• Altyapının Güçlendirilmesi: Liman altyapısının yükseltilmesi, dalga kıranların inşa edilmesi ve sel baskınlarına karşı koruma sağlayacak yapısal önlemler alınması gerekmektedir.
• İklim Dayanıklılığı Planları: Limanlar, iklim değişikliği risklerini değerlendiren ve bu risklere karşı uzun vadeli stratejiler geliştiren dayanıklılık planları oluşturmalıdır.
• Yenilikçi Teknolojiler ve Yeşil Enerji: Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ve daha az kirletici yakıtların benimsenmesi, limanların çevresel etkisini azaltabilir.
• Uluslararası İş Birliği: Limanların iklim değişikliğine uyum sağlaması için uluslararası kuruluşlar ve hükümetler arasında iş birliği yapılmalıdır. Özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki limanların desteklenmesi büyük önem taşımaktadır.
• Finansman ve Yatırımlar: Limanların iklim değişikliğine uyum sağlaması için finansman kaynakları artırılmalı ve özel sektör yatırımları teşvik edilmelidir.

Limanlar, küresel ticaretin ve ekonomik kalkınmanın temel taşlarıdır. Ancak, iklim değişikliği ve deniz seviyesindeki yükselme, bu kritik altyapılar için giderek artan bir tehdit oluşturmaktadır. Limanların geleceğini güvence altına almak için etkili önlemler alınması ve sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda hareket edilmesi gerekmektedir. Bu süreçte, uluslararası iş birliği ve yenilikçi çözümler, limanların iklim değişikliğine uyum sağlamasında kilit bir rol oynayacaktır.